Sorts da chaschiel d'alp
Chaschiel d’alp svizzer cun il certificat AOP
Il 1997 ha il parlament svizzer deliberà ina lescha, tenor la quala er auters products agriculs ultra dal vin pon vegnir certifitgads cun AOC (Appellation d’Origine Controllée). Quest sigil da protecziun è ina conferma uffiziala dal lieu da fabricaziun e da producziun. Dapi l’onn 2013 sa cloma la certificaziun AOP – Appellation d’Origine Protégée.
Per pudair vegnir certifitgà tenor AOP sto in product:
- esser producì per 100% a moda tradiziunala
- esser producì ed elavurà en in tschert spazi geografic
- esser d’ina qualitad constanta tenor il carnet da duairs respectiv
Berner Alpkäse AOP e Berner Hobelkäse AOP
Ils differents fains e las numerusas ervas da las pastgiras alpinas e l’aua clera sco cristal procuran per latg d’alp sanadaivel e nutritiv. Cun quel vegn producì sin var 470 alps bernaisas il Berner Alpkäse AOP singular resp. suenter ina lunga magasinaziun dad almain 18 mais il Berner Hobelkäse AOP ch’è spezialmain dir. Las duas spezialitads da la Part Sura Bernaisa na dastgan mancar sin nagina platta da chaschiel, tuttina sch’ellas vegnan servidas manizzadas, smuladas u rulladas.
Raclette d’Alpage du Valais AOP
Raclette ha adina stagiun – pertge betg empruvar ina giada in Raclette d’Alpage du Valais AOP intensiv che gusta dad ervas e pastgs alpins?
Formaggio d’alpe ticinese DOP
La producziun da chaschiel tessinaisa è ina veglia tradiziun che vegn dada vinavant dapi il 12avel tschientaner d’ina generaziun a l’autra e che stat per il meglier Formaggio d’alpe ticinese DOP.
L’Etivaz AOP
Passa 2’800 vatgas che pasculeschan sin 130 prads da muntogna vadais en in’autezza da 1’000 fin 2’000 meters furneschan mintg’onn il latg per L’Etivaz AOP. Il chaschiel L’Etivaz è stà l’emprim product svizzer ch’è vegnì certifitgà cun il sigil da qualitad AOP. Quai è stà l’onn 2000.
Il Gruyère d’Alpage AOP
Il Gruyère d’Alpage vegn producì sin 53 alps repartidas sin ils chantuns da Friburg, Neuchâtel, Vad, Berna e Giura.
Vacherin Fribourgeois d’alpage AOP
Las vatgas per il solit alv e nairas che pasculeschan sin las alps da la Gruyère furneschan la materia prima per il Vacherin Fribourgeois d’Alpage AOP. Ina da las sorts da chaschiel las pli stimadas per far fondue.
Alpsbrinz AOP
Gia enturn il 1530 exportavan commerziants las magnuccas da Sbrinz diras da colur dorada cun milets davent da Brienz via Meiringen, il pass dal Grimsel e dal Gries en l’Italia per stgamiar per sal e vin. L’Alpsbrinz AOP vegn producì da latg criv spir e cuntegna 45% grass en la materia setga. Suenter in bogn intensiv en aua da sal vegn il Sbrinz magasinà en in tschaler da suar, nua ch’el perda en in clima da 18 grads durant intgins dis bler grass ed aua. En il tschaler da madirar vegnan las magnuccas alura magasinadas en posiziun verticala e sfruschadas regularmain cun gronda premura. Il temp da madiraziun dad almain 30 mais fa l’Alpsbriz AOP uschè grugl ed il medem mument lev da digerir.
Glarner Alpkäse AOP
Grazia als animals sauns, l’aria fina, l’aura variabla e la cultivaziun prudenta e persistenta creschan sin las pastgiras d’alp passa tschient sorts d’ervas e da fains differents. Questa ritga vegetaziun cuntegna bleras substanzas nutritivas sanadaivlas che las vatgas prendan si cun il pavel e ch’enritgeschan il latg. Dal latg vegn producì il Glarner Alpkäse AOP delizius.
Autras sorts da chaschiel d’alp
I dat bleras autras sorts da chaschiel d’alp svizzer che n’èn betg certifitgadas cun AOP. Ellas suttastattan (sco er il chaschiel AOP) a l’ordinaziun davart las designaziuns «muntogna» ed «alp» ODMA, tenor la quala dastga vegnir utilisada la designaziun «chaschiel d’alp» unicamain, sch’il latg è vegnì producì ed elavurà durant la stagiun d’alp en il territori d’alp. Il latg criv sto derivar da vatgas che pon pascular libramain sin ina pastgira d’alp. Tut questas sorts da chaschiel èn chaschiel d’alp mez dir. Ellas vegnan vendidas gia suenter dus fin trais mais.
Chaschiel d’alp grischun
La producziun da chaschiel d’alp grischun ha ina lunga tradiziun. Istorichers documenteschan ch’ins produciva e vendeva chaschiel (d’alp) retic gia dal temp roman. Il chaschiel d’alp ha servì fin il 20avel tschientaner surtut per l’agen provediment.
Oz producesch’ins chaschiel d’alp grischun sin var 120 alps cun signun en il chantun Grischun. Mintga stad vegnan fatgas 600 tonnas resp. 100’000 magnuccas.
L’origin dal chaschiel d’alp grischun è cumprovà cun ina marca ed il numer distinctiv. Ils manaschis vegnan controllads regularmain.
Il chaschiel d’alp grischun è sa midà dal chaschiel magher d’antruras al chaschiel grass da tagliar dad oz. Ina magnucca paisa 5-6 kg. La crusta è unschida. Il chaschiel d’alp grischun ha ina massa loma (cuntegn d’aua 38 fin 41%) ed el ha paucas foras ch’èn maximalmain uschè grondas sco in graunin da tirc. Per l’elavuraziun dovr’ins unicamain latg criv nuntractà che na vegn ni termisà ni pastorisà. Dus mais suenter la producziun è il chaschiel d’alp grischun pront per vegnir mangià. L’aroma cumplain sa sviluppa suenter trais fin dudesch mais suenter sia producziun.
Chaschiel d’alp lucernais
Las pastgiras d’alp savurusas en l’Entlebuch dattan al chaschiel d’alp mez dir in gust fritgus ed ervus. Ils manaschis d’alp che produceschan en questa regiun chaschiel d’alp pon ins dumbrar cun la detta d’in maun. Il product è damai ina delicatessa tschertgada.
Chaschiel d’alp dal Muotathal
Il Muotitaler Alpchäs è il frar da l’enconuschent «Schwyzerkäse». Igl è in chaschiel grass mez dir cun ina crusta unschida.
Chaschiel d’alp da Sutsilvania
Confurm a la surfatscha dal chantun datti en questa regiun in dumber pli pitschen da manaschis d’alp ch’elavuran latg d’alp. Mintgamai il november fan las signunas ed ils signuns d’alp amogna da degustar e cumprar lur products da la stad – e quai en in’atmosfera agreabla en la chasa Altes Schützenhaus a Beckenried.
Chaschiel d’alp da Sursilvania
L’Obwaldner Alpchäs è in chaschiel dir e vegn producì da var 60 chascharias d’alp. Tut tenor alp e cumposiziun da las ervas alpinas ha mintga chaschiel ses agen gust tipic ed unic.
Chaschiel d’alp da Son Gagl
La producziun dal chaschiel d’alp da Son Gagl cumpiglia las trais regiuns d’alp songagliaisas: en emprima lingia la regiun da Sargans, però era la regiun dal Werdenberg en la Val dal Rain ed il Toggenburg. Il chaschiel d’alp da Son Gagl è in chaschiel grass mez dir da latg criv che vegn vendì gia dus fin trais mais suenter sia producziun. Il latg criv da mintga alp ha ses agen e tipic gust tut tenor tge ervas d’alp che las vatgas maglian. Per il chaschiel d’alp da Son Gagl vegn elavurada ina maschaida da latg da la saira sfradentà e conservà sur notg e da latg frestg da la damaun. Il latg da la saira è vegnì sgromà per obtegnair il cuntegn da grass giavischà. Ina magnucca paisa tranter 4 e 7 kilos ed ha in diameter da 20 – 32 cm. En cumparegliaziun cun autras sorts da chaschiel mez dir è il chaschiel d’alp da Son Gagl pli lom, perquai ch’el cuntegna dapli aua – ed en consequenza è el era madir pli spert. Sco tar mintga chaschiel sa mida era tar il chaschiel d’alp mez dir il gust tut tenor il grad da madirezza. En il commerzi pon ins cumprar il chaschiel d’alp da Son Gagl en las variantas miaivel e recent.
Chaschiel d’alp dad Uri
Il chaschiel d’alp dad Uri è per regla in chaschiel grass mez dir che ha – tut tenor grad da madiraziun –in gust fitg miaivel fin recent. Per far il chaschiel d’alp dad Uri dovr’ins ina maschaida da latg mulschì la saira conservà sur notg en in lieu frestg e latg mulschì la damaun. Ina magnucca paisa sis fin otg kilos. Savens agiunteschan ils signuns differents aromas sco per exempel agl, tschagugliuns, puletg, basilic u paiver.
